MEiN przekazało wstępne, uszczegółowione propozycje do prac grupy roboczej ds. systemu wynagradzania i czasu pracy nauczycieli, której spotkanie zaplanowane jest na 16.06.2021 r.
Stanowisko naszego Związku, do przedłożonych propozycji, zostało zawarte w stanowisku FZZ z dnia 27 maja 2021r.
Ogólny wniosek z analizy wcześniejszego i aktualnie przedłożonego materiału jest następujący:
NAUCZYCIELE – CHCECIE PODWYŻEK ? SAMI JE SOBIE SFINANSUJCIE !
Kilka refleksji na gruncie otrzymanych materiałów:
1. MEiN proponuje zwiększenie wynagrodzenia zasadniczego poprzez przesunięcie na wynagrodzenia części środków z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i przejście do powszechnego systemu naliczania środków na zfśs
W 2021 r. do ustalania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli stosuje się kwotę bazową obowiązującą w dniu 1 stycznia 2018 r., czyli kwotę 2.752,92 zł. Odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć w 2021 r. wynosi 3.028,21 zł (110% kwoty bazowej). Dla nauczycieli będących emerytami, rencistami lub nauczycielami pobierającymi nauczycielskie świadczenie kompensacyjne dokonuje się odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w wysokości 5% pobieranych przez nich emerytur, rent oraz nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych.
Propozycja ministerstwa powoduje uszczuplenie środków na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych ( w skali kraju ) szacunkowo o ok. 906 222 778 zł ( ok. 1 500 zł na przeliczeniowy etat )
2. Podwyższenie pensum o 2 godziny dla wszystkich nauczycieli, z wyłączeniem nauczycieli przedszkoli
Uzasadnieniem powiększenia pensum jest ustawowa, roczna liczba godzin nauczania w krajach OECD. W krajach członkowskich OECD mamy różne ustroje szkolne, które są trudno porównywalne ( np. w wieku 12- 13 lat dzieci - w zależności od kraju - chodzą do szkoły podstawowej, gimnazjum, college’u lub szkoły średniej ).
Roczna liczba godzin nauczania w krajach OECD uzależniona jest m.in. od długości przerwy wakacyjnej ( liczonej w skali roku ) . Polskie „wakacje” możemy porównać do czeskich, słowackich, szwedzkich i finlandzkich. Dłuższą przerwą mogą cieszyć się uczniowie 10 państw (Litwy, Łotwy, Estonii, Węgier, Grecji, Islandii, Włoch, Malty, Rumunii i Turcji).
Warto zaznaczyć, że przerwa w nauce dla uczniów nie jest tożsama z wakacjami dla nauczycieli, którzy w tym czasie są ustawowo zobligowani do wykonywani różnych innych zajęć.
Wymiar urlopu wypoczynkowego nauczyciela w Polsce jest uzależniony od jego miejsca pracy: inny jest w placówkach feryjnych, a inny w placówkach, gdzie nie są przewidziane ferie szkolne. Wśród placówek nieferyjnych znajdują się m.in. poradnie psychologiczno – pedagogiczne, przedszkola, MOW-y, MOS-y , w których wymiar urlopu wynosi 35 dni.
W społeczeństwie panuje powszechny, stereotypowy pogląd, że nauczyciele mają najdłuższy urlop, co nie do końca jest zgodne z prawdą. I tak np. dłuższym urlopem od nauczycieli z placówek nieferyjnych mogą pochwalić się: żołnierze – do 50 dni, strażacy – do 41 dni, policjanci – 39, sędziowie i prokuratorzy - 38, kontrolerzy NIK – 38, pracownicy socjalni – 36, pracownicy krajowej administracji skarbowej – 36.
Placówki podobne do poradni nie występują w innych krajach OECD, w związku z tym nie ma do czego odnieść tzw. ustawowej rocznej liczby godzin nauczania dla poradni. Można to co najwyżej zrobić poprzez uśrednienie czasu, który jest przywołany w materiałach MEiN.. Przyjmując, że średnia czasu nauczania, na różnych etapach edukacyjnych, wynosi 790 godz. rocznie, to aktualnie jesteśmy na poziomie 118% średniej OECD ( 940 godz. po odliczeniu urlopu ). Po zwiększonym pensum o 2 godz. czas pracy w poraniach wyniesie 1034 godz., co przełoży się na wskaźnik 131% średniej OECD.
3. Godziny ponadwymiarowe
Według Systemu Informacji Oświatowej (stan na 30 września 2020 r.) nauczyciele realizują 1 553 000 godzin ponadwymiarowych (bez wychowania przedszkolnego) tygodniowo, co po przeliczeniu daje nam liczbę ponad 83 tys. etatów.
Dlaczego przydzielane są godziny ponadwymiarowe a nie zatrudnia się nauczycieli? Ponieważ:
¾ godziny ponadwymiarowe są tańsze dla systemu
¾ brakuje nauczycieli
Zwiększenia pensum o 2 godz. spowoduje likwidację ok. 30 tys. etatów nauczycielskich realizowanych poprzez godziny ponadwymiarowe.
Likwidacja 30 tys. etatów to szacowana oszczędność w wysokości ok. 165 mln zł miesięcznie ( rocznie: 1 980 000 000 zł )
4. Braki kadry nauczycielskiej
Braki kadry nauczycielskiej są coraz bardziej widoczne w systemie polskiej oświaty. Z udostępnionych danych wynika, że 14% etatów realizowanych jest w ramach godzin ponadwymiarowych i 6% przez nauczycieli z uprawnieniami emerytalnymi.
Od ponad roku mamy dodatkowo pandemię. Nasze poradniane środowisko pracuje cały czas stacjonarnie, w bezpośrednim kontakcie z innymi ludźmi. Nasz zawód wymaga stałej gotowości do podejmowania nieraz bardzo trudnych decyzji oraz uczestniczenia w pełnym problemów życiu innych ludzi. Płacimy za to określoną cenę, zarówno w wymiarze zdrowia fizycznego jak i psychicznego. Coraz więcej naszych koleżanek i kolegów czuje się wypalonych zawodowo - a kolejne wyzwania przed nami ….
„Władza nie żartuje. Chyba tylko wtedy, gdy pyta nas o nasze zdanie”
- Wasylkowski